De Wet bescherming klokkenluiders vraagt om aanpassingen in uw organisatie als u minstens 50 werkzame personen heeft. Let op: voor sommige organisaties met minder dan 50 werknemers geldt een uitzondering. Op deze pagina vindt u informatie en tips die u nodig heeft om aan de slag te gaan.
Wat geldt voor overheidswerkgevers*?
Wat geldt voor private werkgevers?
Aanpassen interne meldprocedure
Voorheen moesten werkgevers bij wie in de regel minstens 50 personen werkzaam zijn al een interne meldprocedure hebben voor het omgaan met het melden van vermoedelijke misstanden binnen hun organisatie.
Volgens de Wet bescherming klokkenluiders tellen hierbij behalve de werknemers of ambtenaren die bij u in dienst zijn, ook uitzendkrachten mee. Maar ook vrijwilligers en stagiairs, mits zij een vergoeding voor hun werkzaamheden ontvangen.
Dat betekent dat de verplichting om een interne meldprocedure vast te stellen voor meer werkgevers gaat gelden. Als bij u in de regel minder dan 50 personen werkzaam zijn, bent u niet wettelijk verplicht om een interne meldprocedure te hebben (zie voor de uitzonderingen het kopje 'Wat geldt voor u?'). Maar het mag natuurlijk wel. Al hoeft die procedure dan niet aan alle wettelijke eisen te voldoen.
Strengere eisen
De Wet bescherming klokkenluiders stelt strengere eisen aan de interne meldprocedure. Die procedure moet ook openstaan voor het melden van informatie over inbreuken op het recht van de Europese Unie. Private werkgevers met 50 tot 249 werknemers hebben tot 17 december 2023 de tijd om hun interne meldprocedure aan te passen (zie in het uitklapscherm hierboven wat voor u geldt).
De nieuwe wettelijke eisen kunt u lezen in artikel 2 van de Wet bescherming klokkenluiders. De interne meldprocedure moet in de nieuwe situatie** in elk geval openstaan voor uw werknemers, uitzendkrachten die bij u werken en voor stagiairs en vrijwilligers, mits zij een vergoeding voor hun werkzaamheden ontvangen. U mag deze procedure ook openstellen voor anderen, zoals zzp’ers, aandeelhouders, degenen die een melder bijstaan (bijvoorbeeld vertrouwenspersonen) en familieleden van de melder.
Aan welke eisen moet u voldoen?
Nieuwe eisen die in de interne meldprocedure moeten worden vastgelegd, zijn:
- De interne procedure voor werknemers moet ook openstaan voor het melden van schendingen van het recht van de Europese Unie, die voortaan als misstand worden aangemerkt.
- Een melder moet binnen zeven dagen na ontvangst van zijn melding een ontvangstbevestiging krijgen.
- Binnen een redelijke termijn van maximaal drie maanden na verzending van de ontvangstbevestiging, moet u de melder informatie verstrekken over de beoordeling en hoe de melding is of wordt opgevolgd (als dit aan de orde is).
Verder gelden in de nieuwe situatie de volgende eisen:
- U moet alle mensen die bij u werken schriftelijk of elektronisch informatie geven over:
- Uw interne meldprocedure.
- De manier waarop meldingen over vermoedelijke misstanden, waaronder schendingen van het Unierecht, buiten de organisatie kunnen worden gedaan aan bevoegde autoriteiten.
- De rechtsbescherming van werknemers (zoals het verbod op benadeling door u als werkgever na het melden van een vermoedelijke misstand of inbreuk op het Europese recht).
- U moet de identiteit van de melder geheimhouden, tenzij de melder toestemming geeft om zijn identiteit bekend te maken. U moet ervoor zorgen dat ook uw personeel zich aan deze geheimhoudingsplicht houdt.
- U moet meldingen op een goede manier registreren.
Over deze laatste drie punten leest u meer op de pagina Strengere eisen aan de interne meldprocedure. Zie ook de Checklist interne meldprocedure.
Veilig intern werkklimaat
Melders die rechtstreeks extern melden (bij het Huis voor klokkenluiders of bij een andere bevoegde autoriteit) worden onder de Wet bescherming klokkenluiders ook beschermd. Het is daarom extra belangrijk dat u blijvend investeert in een open organisatiecultuur, waarin iedereen zich veilig voelt om intern een melding te doen. Zie voor tips daarvoor de pagina Integriteit bevorderen van het Huis voor klokkenluiders. Ook handig: dit overzicht van aanpassingen aan interne meldregeling van het Huis voor Klokkenluiders.
* Overheidswerkgevers zijn in elk geval: de rijksoverheid, gemeenten, provincies, waterschappen en publiekrechtelijke zelfstandige bestuursorganen. Lees meer informatie in de factsheet: gevolgen van niet-tijdige implementatie van de EU-richtlijn.
** Dat wil zeggen: voor overheidswerkgevers vanaf 17 december 2021 en voor private werkgevers na inwerkingtreding van de wet ter implementatie van de EU-richtlijn. Dit geldt vanaf 17 december 2023 voor private werkgevers met 50 tot 249 werknemers.